TÜRK MARŞLARI: Mozart, Beethoven, Lully

[Raha Güneş]

Türk Marşı diyince hemen herkesin aklına aynı müzik gelir. Ama Mozart‘ın bildiğimiz o müzikten aslında üç tane vardır.
İlki, Mozart’tan 120 yıl önce yaşamış fransız besteci Lully‘ye aittir. Parçalar en sevdiğimden itibaren sıralı olarak aşağıda.

Marche pour la Ceremonie des Turcs (Türklerin Seremonisi İçin Marş)
Jean Baptiste LULLY (1632-1687 Fransa)

Turkish March (Türk Marşı)
Ludwig van Beethoven (1770-1827 Almanya)

Rondo Alla Turca (Türk Marşı)
Wolfgang Amadeus MOZART (1756-1791 Avusturya)

* * *

Marche pour la Ceremonie des Turcs (Türklerin Seremonisi İçin Marş)
Jean Baptiste LULLY (1632-1687 Fransa)

Lully italyan asıllı fransız besteci, kemancı, balet. Zamanının önemli devlet sanatçısı bestekarlarındandır.
Filmde de göreceğiniz üzere orkestra yönetmek için kullandığı koca asasını ayağına vurup kangren olarak 55 yaşında ölmüştür.

Bu Türk Marşı bestesinde Mehter’deki bazı ritimleri, Osmanlı Türk ordularının ayak seslerini işitebilirsiniz.

Tous les matins du monde (Dünyanın Tüm Sabahları) filminden.



* * *

Turkish March (Türk Marşı)
Ludwig van Beethoven (1770-1827 Almanya)

Müzik tarihinin efsanevi isimlerinden biri olan Beethoven, 8 engelli çocuğa sahip bir ailenin son oğludur.
Kendisinden 14 yaş büyük olan Mozart‘tan bir süre dersler almış, Mozart erken yaşta öldükten sonra Haydn ile devam etmiştir.

47 yaşında tamamen sağır olduktan sonra da beste yapmıştır. Meşhur 9. senfonisi bu döneme aittir.
Hani şu “AB Marşı” olarak kabul edilen “Kardeş olun ey insanlar” parçası!

Copying Beethoven (Beethoven’ı Anlamak) filminde hayat hikayesi anlatılmaktadır.

2/4’lük bu Türk Marşında da askeri ritimleri farkedebilirsiniz.



* * *

Rondo Alla Turca (Türk Marşı)
Wolfgang Amadeus MOZART (1756-1791 Avusturya)

Mozart’ın benim bildiğim en önemli özelliği, orkestral eserleri her enstrümana göre ayrı ayrı önce zihninde geliştirip sonra kağıda dökmesidir.
Nitekim pek çok bestecinin el yazmaları karalamalarla dolu olmasına rağmen Mozart el yazısı notalarında hemen hiç düzeltme yapmamıştır.

6 yaşında kraliyet saraylarında verdiği konserlerle başladığı müzik hayatı 35 yaşında vefatıyla, 626 eser yazmış olarak son bulur. (Ortalaması ayda 2 eser.)

1984 yapımı Amadeus adlı filmde bestecinin hayatı trajikomik bir dille anlatılır. (Zevkli bir film, tavsiyedir.)
Filmde de göreceğiniz gibi bazı ünlü besteleri kulaktan kaçak olarak kopya etmiş, üstüne üstlük bu bestelerdeki hataları düzelterek yaymıştır. Filmde Salieri’nin Mozart’ın karalamasız el yazmalarını gördüğünde kıskançlık krizleri geçirmesi, kendisi dururken Mozart’ın “Tanrının Sesi” olmasına dair sahneleri izleyebilirsiniz.

Türklerin Avrupa’da hayranlık uyandırdığı o yıllarda, Mehter Marşındaki ritimden esinlenen Mozart,
bir eserinde Türk Marşı bölümünü besteler. Beste halen Türkiye’nin özel davetlerinde ve ülke tanıtımında kullanılmaktadır.



(Alıntı)